(BNP) – Bắc Ninh không chỉ nổi tiếng với những làn điệu dân ca Quan họ ngọt ngào và sâu lắng, mà khi đến với Kinh Bắc, du khách còn có thể khám phá và chiêm ngưỡng những sản phẩm gốm độc đáo, tinh xảo tại làng gốm Phù Lãng (huyện Quế Võ) – một làng nghề được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia vào năm 2016.
Đến với Phù Lãng, chúng ta dễ dàng bắt gặp các sản phẩm gốm với đủ hình dáng và màu sắc được bày dọc theo các con đường làng, ngõ xóm. Ngoài các sản phẩm gia dụng như chum, vại, chậu, lọ..., gốm Phù Lãng còn được dùng để trang trí nội - ngoại thất của ngôi nhà, cổng nhà, cổng làng, cổng chợ...
Gốm Phù Lãng có những nét đặc trưng riêng, nổi bật với lớp men màu nâu, nâu sẫm, vàng nhạt, vàng nâu... mà người trong nghề gọi là men da lươn.
Mỗi sản phẩm gốm hoàn thiện đều phải trải qua nhiều công đoạn như: phơi đất, tạo hình, cắt khuôn, phơi khô, nung và lắp ghép... với sự tham gia của nhiều người. Nguyên liệu để làm gốm Phù Lãng là loại đất đỏ hồng, được gọi là “xương đất”, khai thác từ các vùng Thống Vát và Cung Khiêm (Bắc Giang).
Dưới đôi bàn tay khéo léo của những người thợ, đất sét được lọc kỹ cho đến khi đạt độ mịn cao, đảm bảo độ dẻo và mượt nhất định, sau đó được tạo hình bằng tay trên bàn xoay hoặc đổ khuôn, thành nhiều loại sản phẩm khác nhau. Sản phẩm sau khi tạo hình sẽ được để cho co lại tự nhiên, rồi tráng men, tiếp tục phơi khô trước khi đưa vào lò nung.
Điểm nổi bật của gốm Phù Lãng là kỹ thuật đắp nổi theo hình thức chạm khắc, còn gọi là chạm khắc đôi. Men gốm có màu sắc tự nhiên, bền và độc đáo. Hình dáng sản phẩm tuy mộc mạc nhưng khỏe khoắn, chứa đựng vẻ đẹp nguyên sơ của đất và lửa, đồng thời vẫn thể hiện được sự tinh xảo trong điêu khắc và tạo hình.
Mỗi công đoạn đều được người thợ gốm chăm chút cẩn thận và tỉ mỉ cho đến khi sản phẩm ra đời, đạt tiêu chuẩn với màu da lươn hoặc cánh gián, khi gõ phải phát ra âm thanh vang, nếu không đạt sẽ bị loại bỏ.
Hiện nay, dòng sản phẩm tranh gốm đang được phát triển và mở rộng để đáp ứng thị hiếu của những người yêu gốm. Du khách rất yêu thích dòng sản phẩm này và thường mua về làm quà tặng hoặc trang trí nhà cửa, từ những bức tranh nhỏ đến các bức tranh có diện tích hàng chục mét vuông. Tranh gốm được sáng tác với nhiều chủ đề đa dạng, mang nét mộc mạc, đơn giản, không quá rực rỡ, rất phù hợp để trang trí tiểu cảnh sân vườn, nhà thờ họ, đền chùa...
Hơn thế nữa, các chủ đề trong tranh gốm luôn mang đậm ý nghĩa đối với người Việt, gợi nhắc về cội nguồn, quê hương – nơi đã trải qua bao gian khó, nhọc nhằn để có được những ngày tháng huy hoàng như hôm nay…
Để duy trì và phát triển làng nghề, nhiều cơ sở sản xuất gốm đã chủ động liên kết với các công ty du lịch để đưa du khách, học sinh, sinh viên đến địa phương tham quan và trải nghiệm nghề làm gốm cùng các nghệ nhân.
Đây thực sự là một tín hiệu đáng mừng, bởi loại hình du lịch trải nghiệm, cùng làm việc với các nghệ nhân tại làng nghề truyền thống đang trở thành xu hướng mới trong việc quảng bá và phát triển du lịch ở nhiều địa phương. Hơn thế, đây còn là cách để gìn giữ và bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống, đồng thời cũng là một phương thức trong xây dựng nông thôn mới và hội nhập trong giai đoạn hiện nay.
Nguồn: https://bacninh.gov.vn/
